Prematüre retinopatisi (ROP) prematüre bebeklerde görülen, henüz damar gelişimi tamamlanmamış iskemik retina bölgelerinde anormal damar oluşumları ile karakterize bir hastalıktır. ROP gelişiminde en önemli risk faktörleri gebelik yaşı, düşük doğum ağırlığı ve oksijen tedavisidir.
Prematüre retinopatisinin zamanında saptanabilmesi için bebeklerin ne zaman ve hangi sıklıkla muayene edilmesi halen tartışma konusudur. 2006 yılında AAP ve AAPOS tarafından kabul edilen son kriterlere göre 1500 gr altında veya 30 hafta altında doğan her bebek ROP taramasından geçirilmelidir. 1500-2000 gr arasında ve 32 haftadan daha büyük olup klinik problemleri olan, kardiyopulmoner destek verilen ve yenidoğan uzmanı tarafından yüksek riskli olduğu belirtilen bebeklerin de retina uzmanı veya pediatrik oftalmolog tarafından indirekt oftalmoskopla muayenesi yapılmalıdır. Prematüre bebeğin ROP açısından takip şeması ilk muayenedeki bulgulara göre şekillendirilir. Bebekte aktif ROP yoksa retina damarlanması tamamlanana kadar 2-3 haftada bir takip yeterlidir. ROP saptanması halinde muayene sıklığı hastalığın evresine ve lokalizasyonuna göre belirlenir.
Hastaların önemli bir kısmında prematüre retinopatisi kendiliğinden retinada bir hasar bırakmadan geriler. Bazı hastalarda ise ilerler ve retina dekolmanı riski nedeni ile tedavi edilmesi gerekir. Zamanında müdahale edilebilmesi için prematüre bebeklerin retina damarlanması tamamlanana kadar düzenli aralıklarla kontrol edilmesi çok önemlidir.
Tedavide lazer tedavisi veya göz içi (intravitreal) ilaç enjeksiyonları kullanılabilir. Nadiren bazı hastalarda zamanında müdahale edilmiş olmasına rağmen prematüre retinopatisi ilerler ve retinanın yerinden ayrılmasına (retina dekolmanına) sebep olur. ROP’a bağlı retina dekolmanı vitrektomi ve/veya skleral çökertme ile tedavi edilebilir, fakat bu hastalarda görsel prognoz düşüktür.
ROP’u kendiliğinden gerileyen veya ROP nedeniyle tedavi edilen hastaların önemli bir kısmında 6-10 yıl içinde miyopi, astigmatizma gibi kırma kusurları, şaşılık, ambliyopi gelişebilir. Bu nedenle prematüre bebekler ROP geriledikten sonra da düzenli aralıklarla bir pediatrik oftalmolog tarafından muayene edilmelidir.